De Faceless-Vier

Hongkongse vrijheidsstrijders

De vier jonge activisten uit de documentaire Faceless blijven anoniem, maar hun moed en vastberadenheid komen heel sterk binnen. Ze vertegenwoordigen een generatie die alles op het spel zet in hun strijd voor een democratisch Hongkong.

‘Als je wilt groeien,’ zegt de anonieme activist bekend als De Gelovige tegen het eind van de documentaire Faceless, ‘dan beweeg je vooruit ondanks verwarring en onzekerheid. Je houdt niet vol omdat je hoop hebt. Je hebt hoop omdat je volhoudt.’

De laatste jaren leggen de inwoners van Hongkong een ongelooflijke volharding aan de dag. Toen Hongkong werd bevrijd van de Britse koloniale overheersing in 1997, werd overeengekomen dat het bestuurd zou worden volgens het principe ‘Eén Natie, Twee Systemen’. Dit betekende dat, hoewel Hongkong onderdeel zou worden van China, het een pad zou krijgen naar democratie, een eigen regering, vrijheid van meningsuiting en onafhankelijke rechtbanken.

De laatste jaren doet China echter veel pogingen de vrijheid van de Hongkongers in te perken. In 2019 gingen meer dan een miljoen mensen de straat op tijdens maandenlange protesten tegen de aangekondigde Uitleveringswet, die uitlevering van burgers naar het vasteland van China mogelijk zou maken.

In Faceless, Jennifer Ngo’s indrukwekkende verslag van de protesten, volgen we vier jonge demonstranten, die allen anoniem blijven achter maskers. Ze zijn uitsluitend bekend als De Student, De Kunstenaar, De Gelovige en De Dochter. Hoewel ze zeer verschillend zijn, zijn ze even vastberaden in hun strijd voor democratie in Hongkong.

De Kunstenaar is een jonge vrouw die ’s nachts de muren van de straten en metrostations van Hongkong volplakt met haar guerrillakunst. Voor haar is het feit dat ze queer is een extra motivatie om de Chinese heerschappij te bevechten. ‘We hebben geen keuze,’ zegt ze. ‘We weten niet wat we anders moeten doen.’ De Student ging naar de demonstraties als fotograaf, hoewel hij was opgevoed met het idee dat hij zich beter afzijdig kon houden. ‘Mijn ouders willen dat ik de wereld negeer,’ zegt hij, ‘dat ik apolitiek blijf.’

De Gelovige is een jonge man die kracht vindt in het christendom. ‘Het geloof zou niet beperkt moeten zijn tot de muren van de kerk. Het zou zijn kracht ook moeten tonen in de maatschappij en op straat,’ zegt hij. ‘Ik denk dat veel Hongkongers zich nu realiseren dat als wij niet opstaan om ons huis te beschermen, niemand dat zal doen.’ De Dochter heeft dat pseudoniem omdat haar vader politieagent is. ‘Mijn vader en ik hebben verschillende politieke opvattingen,’ zegt ze. ‘Als politieagent is het concept burgerlijke ongehoorzaamheid moeilijk voor hem.’ Haar levenskeuzes brengen haar in conflict met haar vader, iets waar ze diepbedroefd om is.

Ondanks de massale protesten van het afgelopen decennium, groeit de Chinese onderdrukking van Hongkong met de dag. Op 1 juli 2020 voerde Beijing de Nationale Veiligheidswet voor Hongkong in, die democratische en individuele rechten ernstig inperkt. ‘Ik voel me als een overlevende van een stedelijke ramp,’ zegt een terneergeslagen Student aan het eind van Faceless. ‘Ik heb het gevoel dat er niets is wat ik kan doen. Technisch gezien is er geen posttraumatisch stresssyndroom, omdat er geen “post” is. Het trauma gaat door.’

De Dochter is daarentegen optimistischer. Ze droomt van de dag waarop de demonstranten zich niet langer hoeven te verbergen. ‘Op een dag,’ zegt ze, ‘hoeven we ons niet meer te bedekken. Dan zien we eindelijk elkaars gezicht. We tellen allemaal: drie, twee, één – en trekken onze gasmaskers af. Dan zeggen we: “O, daar ben je!”’

Faceless is te zien op het Movies that Matter Festival 2022. De vier activisten uit de film kunnen niet komen, maar de Hongkongse mensenrechtenverdediger Samuel Cho zal aanwezig zijn om te praten over de situatie in Hongkong.