Nasrin Sotoudeh

Gevangengezet maar nooit tot zwijgen gebracht


Nasrin Sotoudeh is een indrukwekkend vastberaden mensenrechtenadvocaat. Haar optimisme en kalme vechtersmentaliteit dwingen grote bewondering af. Maar ze betaalt een enorme prijs voor haar moed: momenteel zit ze een gevangenisstraf uit van 38 jaar.

‘Zie ik een sombere of een stralende toekomst?’ vroeg Nasrin Sotoudeh zich af in een interview een paar jaar geleden. ‘Ik weet het niet. Geen enkele maatschappij heeft ooit iets bereikt zonder een prijs te betalen. Ik denk dat het essentieel is om door te blijven gaan.’

Sinds ze in 2003 haar advocatenpraktijk begon, heeft Nasrin Sotoudeh precies dat gedaan. Haar eerste zaken waren die van terdoodveroordeelde minderjarigen, en al snel verdedigde ze de rechten van vrouwen, etnische en religieuze minderheden en vele anderen die worden vermorzeld onder de Iraanse islamitische wetten. Ondanks felle aanvallen van de regering, bleef ze op de voorgrond treden.

Onvermoeibaar vergroot ze het publieke bewustzijn over mensenrechten. ‘De claim dat “mensenrechten onverenigbaar zijn met onze Iraanse cultuur” is niet nieuw’, zegt ze in Nasrin, de documentaire over haar leven en werk. ‘In werkelijkheid is het vraagstuk van de mensenrechten overal ter wereld hetzelfde. Overal verlangen mensen naar het recht op een waardig leven.’

In 2006 werd ze een van de gezichten van de One Million Signatures-campagne, tegen discriminerende wetten voor vrouwen. Naast haar stond, onder anderen, Mansoureh Shojaee, die nu in ballingschap in Nederland woont en die Sotoudeh zal vertegenwoordigen op het Movies that Matter Festival 2021. In 2010 werd Sotoudeh gevangengezet voor haar werk, maar zelfs in de beruchte Evin-gevangenis ging haar activisme door, met diverse hongerstakingen. Terwijl ze gevangenzat kreeg ze de Sacharov-prijs van het Europees Parlement. Kort daarna werd ze plotseling, zonder uitleg, vrijgelaten.

Sotoudeh werd echter opnieuw gearresteerd in 2018, nadat ze vrouwen had bijgestaan die werden aangeklaagd omdat ze hun hoofddoek in het openbaar hadden afgedaan. Haar straf: 38 jaar cel en 148 zweepslagen. Hoewel ze recentelijk tijdelijk werd vrijgelaten op medische gronden, ging ze een maand later weer de gevangenis in. Wereldwijd wordt er permanent campagne gevoerd voor haar vrijlating. Ze weet dat ze niet zal worden vergeten.

Nasrin is te zien op het Movies that Matter Festival 2021. Op het festival wordt Nasrin Sotoudeh vertegenwoordigd door haar vriendin, cliënt en mede-mensenrechtenverdediger Mansoureh Shojaee.