Neidinha

Verdediger van de Amazone

Zonder angst voor de houtkappers en landpikkers die het Amazone-regenwoud vernietigen, vecht de Braziliaanse milieuactiviste Neidinha voor de inheemse Uru-eu-wau-wau-gemeenschap. ‘Door de Uru-eu-wau-wau te verdedigen, redden we de Amazone,’ zegt ze.

Ivaneide Bandeira Cardozo, ook bekend als Neidinha, staat aan het hoofd van Kanindé, een organisatie die opkomt voor de rechten van inheemse volken in het Amazonegebied. In de documentaire The Territory zien we hoe ze probeert het land te verdedigen waarop de Uru-eu-wau-wau-gemeenschap leeft, terwijl houtkappers en kolonisten er binnenvallen om het te gebruiken voor landbouw. Hun gebied slinkt snel, en van een bevolking van enkele duizenden zijn er nu nog zo’n 180 mensen over.

Maar hoe klein ook, voor Neidinha is hun gebied ‘belangrijk voor de hele planeet’. ‘Door zijn natuur en biodiversiteit, en doordat het klimaatverandering tegengaat, is het superbelangrijk,’ zei ze in een interview. Maar de overheid doet weinig om de Uru-eu-wau-wau te beschermen tegen de brute macht van de landpikkers. Dus nemen ze het heft in eigen hand, vormen patrouilles en gebruiken drones om binnendringers op te sporen. Maar Neidinha zelf ontvangt doodsbedreigingen en er zijn veel berichten over geweld, zelfs dodelijk geweld, tegen inheemse leiders. ‘In de naam van de agribusiness en de economie,’ zegt een diepbedroefde Neidinha in de film, ‘vermoorden ze het regenwoud en de mensen die ervoor opkomen.’

Toen Jair Bolsonaro president werd van Brazilië, werd alles alleen maar erger. Hij verklaarde de oorlog aan beschermde gebieden voor inheemse gemeenschappen, en zijn retoriek leidde tot een golf van aanvallen op inheemse leiders. ‘Zijn speeches, zijn agenda, en ook zijn aanhangers – ze steunen ontbossing en de dood van dieren… en ook de dood van inheemse gemeenschappen,’ zegt Neidinha. ‘Het is een tragedie voor de hele wereld, niet alleen voor Brazilië. Hij bevordert haat, geen liefde. […] Ik beschouw hem als de ergste nachtmerrie voor de Amazone.’

Maar zoals duidelijk wordt in een sterk moment in The Territory, is Neidinha nog lang niet van plan de strijd te staken. ‘Er is nog heel veel dat ik wil doen, en ik weet dat ik weinig tijd meer heb,’ zegt ze. ‘Maar in de tijd díe ik heb, zal ik een heleboel mensen lastigvallen. Arme mensen. Als ik nog twintig jaar leef, worden dat twintig jaar waarin ik iedereen die de Amazone vernietigt het leven zuur maak.’

The Territory is te zien op het Movies that Matter Festival 2022, waar Neidinha en haar dochter, activist Txai Suruí, als speciale gast aanwezig zullen zijn.