Seyran Ateş

Verslaat het patriarchaat met liefde

Ze is een biseksuele moslim, een feminist, een imam en een advocaat. Op haar persoonlijk missie voor modernisering van de islam, ontmoet Seyran Ateş veel tegenstand. Maar haar optimisme en liefde overwinnen vele obstakels.

Seyran Ateş werd geboren in Istanbul in 1963, en verhuisde als kind naar een klein appartement in Duitsland. Toen ze zag dat Duitse meisjes meer vrijheid hadden dan zij, ging ze vragen stellen. ‘Waarom worden meisjes anders opgevoed dan jongens? Waarom worden wij anders behandeld?’ Als een meisje ergens naartoe wilde, legt ze uit in Sex, Revolution and Islam: Seyran Ateş, de documentaire over haar leven, was ze ‘slecht’. ‘In mijn familie en mijn buurt werd altijd gepraat over vrouwen als hoeren. Als ik zei “Ik wil gewoon mijn leven leiden”, zeiden ze: “Wil je een hoer zijn?”’ Als tiener werd ze geslagen steeds als ze ergens tegenin ging of iets ‘fouts’ deed. ‘Als ik een boek las, sloegen ze me en zeiden dat ik het huis moest schoonmaken.’ Dus toen ze 17 was, liep ze weg van huis.

Sindsdien bewandelt Seyran Ateş haar eigen pad, op zoek naar de vrijheid waarnaar ze verlangde als kind. Dit is echter niet zonder risico. In 2009 publiceerde ze het boek Islam needs a sexual revolution, en in 2017 richtte ze een moskee op zonder seksescheiding en met een open deur voor de lgbtq-gemeenschap. Het resulteerde in een fatwa en permanente politiebeveiliging. In 1984 werd ze neergeschoten terwijl ze werkte in een adviescentrum voor Turkse vrouwen. ‘Het is een wonder dat ik het overleefde’, zei ze in een interview. De ervaring maakte haar extra gemotiveerd om door te gaan. ‘Ik geloof in God, in een tedere, barmhartige God, en ik geloof dat ik moest overleven om deze strijd aan te gaan.’

Als imam in haar eigen moskee, de Ibn Rushd-Goethe-moskee in Berlijn, heeft ze een diepgewortelde liefde voor de islam. ‘Ik vecht niet tegen de islam’, legt ze uit, ‘ik vecht tegen het patriarchaat. Het is het patriarchaat dat vrouwen discrimineert en onderdrukt. Het patriarchaat en zijn tradities zijn het echte probleem.’ Daarom moet de islam worden gemoderniseerd, zegt ze: ‘We leven in de 21e eeuw, maar we onderwijzen islam alsof het de 7e eeuw is.’

Ze hoopt vergelijkbare moskeeën te openen in de rest van Duitsland en Europa, zodat ze nog meer liefde kan verspreiden. ‘Deze liefde laat ons groeien, geeft ons verlichting, maakt ons tolerant’, zegt ze. ‘Liefde laat ons anderen accepteren in een geest van genade.’

Sex, Revolution and Islam: Seyran Ateş is te zien op het Movies that Matter Festival 2021, waar Seyran Ateş speciale gast zal zijn.