Maori-stammenleider Ned Tapa ziet zichzelf als hoeder van de Whanganui-rivier in Aotearoa, zoals de Maori Nieuw-Zeeland noemen. Het is de eerste rivier ter wereld die wordt erkend als juridische entiteit. Ned is blij te zien dat dit een wereldwijde beweging startte voor de rechten van de natuur. ‘Het verspreidt zich over de wereld.’
‘Het gaat erom rivieren te redden, de planeet te redden,’ zegt Ned Tapa aan het begin van I am the River, the River is Me. In deze adembenemend mooie documentaire onderneemt Ned een kanotocht over de Whanganui-rivier met een groep vrienden, familieleden en activisten. De Te Awa Tupua (Whanganui River Claims Settlement) Wet van 2017 geeft het riviersysteem de unieke juridische status van rechtspersoon. De Maori hebben hier meer dan honderdvijftig jaar voor gevochten.
Voor Ned is het centrale idee hierachter voogdij in plaats van eigendom. ‘Met eigendom kun je iets morgen kopen en verkopen,’ zegt hij. ‘Met voogdij ben je er zo lang als nodig is. Ik ben slechts de verzorger voor de tijd dat ik hier ben.’ Ned legt uit dat de Maori een spirituele verbinding hebben met hun voorouders ‘via de bergen, de wateren en het land om ons heen’. Ned: ‘In onze ogen heeft alles in dit leven een levenskracht vanbinnen. We noemen het mauri. Een onzichtbare kracht, maar toch een kracht die je kunt voelen.’ ‘Op de rivier komt mauri terug,’ zegt Ned. ‘Onze levenskracht raakt soms uit balans. Op de rivier komen we in balans. Elke dag op de rivier worden we sterker.’
De Whanganui-rivier heeft een wereldwijde beweging ontketend waarbij rechten worden toegekend aan rivieren en meren. ‘Rechten voor de natuur’ is ’s werelds snelst groeiende juridische beweging. ‘Het verspreidt zich over de hele wereld. Als zij het kunnen, kunnen wij het ook,’ zegt Ned. ‘En plotseling worden onze rivieren volledig anders bekeken.’
I am the River, the River is Me wordt vertoond op het Movies that Matter Festival 2024, waar Ned Tapa speciale gast zal zijn.