Tegen de stroom in: Isabel Cuadros over het vinden van verbondenheid door Cinema without Borders

Isabel Cuadros nam in 2018 deel aan Cinema without Borders in Buenos Aires. CwB is een workshopprogramma met de focus op film en mensenrechten. Isabel beschrijft dit programma als een veilige ruimte waar ze zich realiseerde dat ze niet alleen was in haar missie om film te gebruiken voor sociale verandering. “Het gaf me een gevoel van solidariteit en gemeenschap met andere filmmakers en activisten in heel Latijns-Amerika.” We bespraken haar activiteiten als filmfestivalorganisator in Colombia en hoe haar CwB deelname haar heeft geholpen in deze reis.

Isabel werkt momenteel voor Proimágenes Colombia, dat het Filmontwikkelingsfonds van Colombia beheert en de Colombiaanse cinema internationaal promoot. Haar reis naar de filmfestivalindustrie begon tijdens haar studie journalistiek. Haar interesse in film werd gewekt door een keuzevak over filmbeschouwing. Later liep ze stage bij het filmfestival van Bogotá, wat haar passie voor het programmeren en organiseren van filmfestivals bevestigde. Maar ze ervoer dat er in de filmfestivalwereld vaak een focus is op producenten, regisseurs of scriptschrijvers. Er is een gebrek aan aandacht voor degenen die filmfestivals organiseren met een maatschappelijke of ecologische focus. “Deze festivalorganisatoren werken vaak alleen en creëren evenementen die als doel hebben gemeenschappen te verbinden en de aandacht te vestigen op belangrijke kwesties.”

Hier kwam Cinema without Borders in beeld. In 2018 nam ze deel aan dit workshopprogramma voor organisatoren van mensenrechtenfilmfestivals. Isabel legt uit dat Cinema without Borders een omgeving creëerde waar ze eindelijk ervaringen kon delen, advies kon uitwisselen en oplossingen kon vinden voor gedeelde problemen met gelijkgestemden. “Het ontmoeten van anderen uit plaatsen als Peru, Bolivia, Argentinië en Mexico haalde ons uit ons isolement en deed ons beseffen dat we niet de enigen waren die dit deden”. De andere festivalorganisatoren, die ook op het platteland en in de randgebieden werkten, werden vaak geconfronteerd met soortgelijke obstakels; bijvoorbeeld uitdagingen rond het gebrek aan basisinfrastructuur zoals elektriciteit en stromend water. Dit kan het organiseren van een festival tot een prestatie van doorzettingsvermogen maken.

Het was alsof ik tegen de stroom in vocht en dan is deze plek als CwB het soort verbinding waar het is als “Maak je geen zorgen. Ik zal je vasthouden. Je bent niet alleen.”

“Filmfestivals, vooral die met een maatschappelijke rol, zijn erg niche. Dat maakt ze kwetsbaar, fragiel en moeilijk te organiseren,” legt Isabel uit. “Het voelde alsof ik tegen de stroom in vocht, maar toen ik me aansloot bij CwB voelde ik de verbondenheid met anderen en voelde ik me niet meer alleen.”

Het ontmoeten van mensen met dezelfde strijd en dromen creëerde een familieband. “Je brengt al die dagen samen door, je eet samen, je slaapt in hetzelfde hotel… Aan het einde van de week ben je een familie” legt ze uit. Deze kameraadschap houdt niet op na het evenement. Het netwerk dat tijdens deze ontmoetingen is opgebouwd, bloeit nog steeds: organisatoren houden contact, delen nieuws en bezoeken elkaars festivals nog lang na hun eerste ontmoeting. Ze is dankbaar voor de gemeenschap waarin ze terecht zijn gekomen en het krachtige werk dat ze allemaal doen: “Je creëert je eigen community op basis van dezelfde ambities, visies en moeilijkheden. En van daaruit maak je iets heel bijzonders.” Ze voelt zich gesteund door dit wereldwijde netwerk terwijl ze in politiek gevoelige gebieden uitdagingen en spanningen ondervindt bij het organiseren van een vertoning.

Deze ervaring en dit netwerk kwamen ook van pas toen Isabel voor het filmfestival Ambulante Colombia werkte. Ze richtte zich vooral op het brengen van films naar regio’s zonder reguliere toegang tot de bioscoop. Dit initiatief streeft ernaar om plattelandsgebieden te bereiken waar conflicten heersen. Door middel van documentaires en workshops willen ze discussies over sociale kwesties stimuleren. Ze legt uit dat toen ze in een door paramilitairen bestuurd dorp een film vertoonde over het vredesverdrag tussen de Colombiaanse regering en de FARC dit risico’s met zich meebracht. Ze benadrukt dat het vertonen van films in geïsoleerde gebieden vaak een politieke uitdaging is. Toch “kunnen films dienen als een openbaring voor een publiek dat zich misschien niet volledig bewust is van het geweld en de conflicten”. Isabel wijst op het belang van film voor het creëren van een dialoog over maatschappelijke en politieke vraagstukken die anders moeilijk onder ogen te zien zijn.

Deze connectie ging verder dan professioneel kennis opdoen – het was ook diep persoonlijk.

“Wat er met me gebeurde na deelname aan het CwB-programma was ongelooflijk, omdat het een extreem sneeuwbaleffect voor me had op professioneel vlak.” Na Cinema without Borders in Buenos Aires werd Isabel uitgenodigd om naar Sao Paulo in Brazilië te gaan om deel te nemen aan een andere ontmoeting van milieufilmfestivals. “Uiteindelijk ontmoette ik zoveel andere mensen die me in contact brachten met andere filmfestivalnetwerken.” Isabel werkt momenteel als coördinator internationale promotie bij Proimágenes Colombia. Hier helpt ze Colombiaanse filmmakers in contact te brengen met internationale partners door Colombiaanse films te promoten op wereldwijde festivals. Haar rol bestaat uit het presenteren van Colombiaanse films aan festivalprogrammeurs en het faciliteren van coproducties. Hoewel ze niet langer direct betrokken is bij het organiseren van mensenrechtenfilmfestivals, blijft ze zich inzetten voor de zichtbaarheid van Colombiaanse films op internationale podia.

Aanmeldingen voor Cinema without Borders 2025 zijn geopend! Deze vijfdaagse workshop en netwerkprogramma, gehouden tijdens het Movies that Matter Festival in Den Haag (22-26 maart 2025), is perfect voor filmfestival professionals die impactvolle mensenrechten evenementen willen creëren. Klik hier voor meer informatie en meld je aan vóór 5 januari 2025 middernacht CET.