Esther Kiobel

Zuivert de naam van haar man 

Esther Kiobels man Barinem was een van de geëxecuteerden na een volksopstand tegen de vervuiling door Shell in Ogoniland, Nigeria in 1995. Bijna 25 jaar later sleepte Esther Shell voor de rechter in Nederland om de naam van haar man te zuiveren.  

‘Hij was een vredestichter,’ zegt Esther Kiobel over haar man. Barinem Kiobel werd bekend als een van de ‘Ogoni 9’: de mannen die werden geëxecuteerd na een volksopstand tegen Shells olievervuiling in Ogoniland, geleid door Ken Saro-Wiwa’s Movement for the Survival of the Ogoni People (MOSOP). Shell deed een beroep op de militaire junta van Nigeria om op te treden tegen de protesten. De militairen reageerden met bruut geweld tegen de demonstranten, en arresteerden een groep MOSOP-leiders wegens moord. Deze aanklacht wordt door velen, waaronder Amnesty International, gezien als vals. De zaak werd ondersteund door getuigen van wie Esther zeker is dat Shell ze had omgekocht.  

Ook al was Barinem onder de geëxecuteerden, hij was helemaal geen lid van MOSOP. Hij werkte voor de overheid. ‘Hij bemiddelde in conflicten tussen de overheid, Shell en het volk,’ zei Esther in een interview. ‘Shell probeerde hem om te kopen, zodat hij aan hun kant zou staan. Maar hij wilde zijn mensen niet verraden.’ 

Na Barinems executie werd het leven in Nigeria onveilig voor Esther. Samen met haar kinderen vluchtte ze naar een vluchtelingenkamp in Benin, tot ze asiel kreeg in de VS. Ze begon een nieuw leven, maar kon nooit vergeten wat er was gebeurd. ‘Bijna elke dag,’ vertelde ze Amnesty International, ‘moet ik eraan denken en huil ik. Maar dan herpak ik mezelf en besluit om sterk te zijn. Ik zeg nog steeds dat de geest van mijn man achter me staat en me deze strijd laat voeren. Ik kan het niet alleen.’ 

Zoals te zien in de documentaire Esther & the Law (Tatiana Scheltema) bracht deze strijd haar in een Nederlandse rechtszaal, bijna 25 jaar na Barinems dood. Voor de rechter had Esther, samen met drie andere weduwen van de Ogoni 9, de moeilijke opdracht te bewijzen dat Shell betrokken was bij de executies.  

Het was een dappere daad van Esther, die een schikking van Shell van 700 duizend dollar had kunnen accepteren, vertelt ze. ‘Dat heb ik geweigerd. Shell heeft het bloed van mijn man aan z’n handen. Ik wil dat ze daarvoor verantwoording afleggen.’ Wat Esther Kiobel wil van Shell, legt ze uit, is dat het bedrijf excuses maakt. ‘En als ze dat doen, dan zal ik die accepteren.’  

Esther & the Law was te zien op het Movies that Matter Festival 2023, waar Esther Kiobel speciale gast was. 

Foto: Amnesty International Nederland