Esty Shushan

Eist haar stem op

Esty Shushan moest een lange weg afleggen om haar eigen stem en onafhankelijkheid te vinden. Met haar organisatie Nivcharot, de eerste en enige ultra-orthodoxe feministische organisatie in Israël, eist ze rechten op die lang zijn onderdrukt. ‘Kritiek hebben betekent niet dat ik mijn cultuur verlaat,’ zegt ze. ‘Het betekent dat ik blijf en oplossingen zoek.’

Als kind was Esty Shushan geïnteresseerd in de Talmoed. Dus begon ze op een dag erin te lezen samen met haar vader, een rabbijn. Maar na een tijdje sloeg vader het boek dicht. ‘Jammer dat je geen jongen bent,’ zei hij.

Het is een pijnlijke herinnering die Esty Shushan deelt in de documentaire Women of Valor, waarin zij en haar mede-activisten worden gevolgd tijdens hun werk. Vrouwen en meisjes zouden de Talmoed niet mogen bestuderen, legt Shushan uit: ‘Er is een citaat uit de Talmoed: “Wie zijn dochter de Thora onderwijst, leert haar obsceniteit.”’

Tegen dit soort inperkingen van vrouwen in de Haredi-gemeenschap (de ‘ultra-orthodoxe’ gemeenschap) waarin ze opgroeide verzet Esty Shushan zich al jaren. Aanvankelijk bescheiden, door artikelen te schrijven onder een mannelijk pseudoniem. ‘Tot ik het zat was,’ zegt ze. Tijdens het lezen van online Haredi-fora, waar voor het eerst vrouwen (anoniem) hun problemen en pijn bespraken, groeide bij Shushan de behoefte zich uit te spreken.

Voorafgaand aan de verkiezingen van 2012 dacht ze: ‘Alweer een verkiezing waarin niemand tegen ons praat. Ik kon niet langer stil blijven.’ Dus begon ze een Facebookpagina getiteld ‘No Voice – No Vote!’ De oproep: stem niet op partijen die geen vrouwen in hun midden toelaten. ‘Haredi-leiders moeten zich realiseren dat er verandering in de lucht hangt,’ zei ze in een interview. ‘Ze kunnen zeggen dat we bij andere partijen terechtkunnen, ons ervan beschuldigen dat we geen “echte” Haredi-vrouwen zijn. Maar de Haredi-wereld is onze wereld, en de Haredi-partijen zijn ons politieke thuis.’

Uit de Facebookgroep ontstond Nivcharot (Hebreeuws voor ‘gekozen’), Israëls enige feministische Haredi-organisatie. Nivcharot bevordert de betrokkenheid van ultra-orthodoxe vrouwen in het politieke proces. ‘Een van de dingen die heeft geholpen mijn pijn en woede tegenover mijn gemeenschap te minimaliseren, is mijn activisme,’ zegt Shushan. ‘Ik wil dingen oplossen, zodat meisjes en vrouwen meer mogelijkheden hebben. Zodat ze rolmodellen hebben en hun leven kunnen veranderen.’

Women of Valor is te zien op het Movies that Matter Festival 2022, waar Esty Shushan speciale gast is.