Mai Khôi

Dissidente stem 

De Vietnamese zangeres Mai Khôi is bekend als de Lady Gaga van Vietnam. Ze had kunnen gaan genieten van haar status als superster. In plaats daarvan riskeerde ze alles door te weigeren een instrument van staatspropaganda te zijn.

Het was haar vader, een gitaar- en pianoleraar in de zuidelijk Vietnamese stad Cam Ranh, die Mai Khôi’s liefde voor muziek aanwakkerde. Ze speelde in zijn feesten- en partijenband en schreef haar eerste nummer toen ze 12 was. In 2010 werd Mai Khôi een superster met haar doorbraakhit ‘Vietnam’, een ode aan haar vaderland en zijn bewoners. Het nummer werd gebruikt in propagandavideo’s van de overheid en Mai Khôi had makkelijk van haar status kunnen gaan genieten. Door haar voorkomen en extravagante kleding werd ze ‘de Lady Gaga van Vietnam’ genoemd. Maar iets binnen in haar had andere ideeën over haar carrière.

‘Ik leidde een mooi leventje, maar dat was voor mij niet genoeg,’ vertelde ze in een interview. ‘Ik kon me niet vrij voelen.’ Vietnam is een strikte eenpartijstaat met een strenge censuur. Mai Khôi merkte dat veel artiesten zichzelf leken te censureren, en begon om te gaan met ‘dissidente artiesten die interessante dingen deden’. Door zich uit te spreken over onderwerpen als geweld tegen vrouwen en vrijheid van meningsuiting, kwam ze steeds sterker in het vizier van de overheid.

De meeslepende documentaire Mai Khoi & The Dissidents maakt tastbaar hoe het is om overheidsintimidatie te ondergaan. In 2016 stelde ze zich kandidaat voor het parlement van Vietnam, maar ze werd uiteindelijk verwijderd van de kieslijst. Kort daarna was er een politie-inval bij een van haar optredens en werd het haar feitelijk onmogelijk gemaakt nog langer in Vietnam op te treden. En daarbij bleef het niet: ‘Ze hebben mijn ouders verhoord […], mijn huisbaas gevraagd me uit mijn woning te zetten, mijn woonvergunning voor Hanoi geweigerd, en me onder constante surveillance geplaatst.’ In maart 2018 werd ze vastgehouden op het vliegveld toen ze terugkwam van een Europese tour.

Maar ook al is ze wereldwijd beroemd geworden om haar activisme, Mai Khôi ziet zichzelf in de eerste plaats nog altijd als kunstenaar. ‘Voor mij gaat het erom nieuwe manieren te vinden om te denken en te doen,’ zei ze tegen The Economist, ‘om het ondenkbare denkbaar te maken, en het onzegbare te zeggen.’ En de beste manier om dat te doen, is met haar prachtige stem. 

Mai Khoi & The Dissidents was te zien op het Movies that Matter Festival 2020.